FİLİSTİN DEVLETİNE 10 ÜLKE DAHA DESTEK VERECEK, İSRAİL’İN YALNIZLIĞI ARTIYOR

BM SÜRECİ VE FİLİSTİN’İN DURUMU
Filistin, 1988’de bağımsızlığını ilan etmesinden bu yana BM üyesi 193 ülkeden 149’u tarafından tanındı. Ancak BM’de tam üyelik hakkı ABD’nin vetosu nedeniyle engelleniyor. Filistin, 1974’te FKÖ’nün gözlemci statüsü kazanmasıyla başlayan süreçte, 2012’de BM Genel Kurulu kararıyla “üye olmayan gözlemci devlet” konumuna yükselmişti. Tam üyelik, Filistin’e BM Genel Kurulu’nda oy hakkı ve diplomatik avantajlar sağlayacak.

ABD’NİN VETOSU VE ENGELLER
BM Güvenlik Konseyi’nde tam üyelik için 15 üyeden en az 9’unun onayı gerekirken, daimi üyelerden biri veto hakkını kullanabiliyor. ABD, İsrail’in güvenliği gerekçesiyle defalarca Filistin’in başvurularını veto etti. Nisan 2024’teki son oylamada 12 ülke “evet” derken, ABD’nin vetosu süreci tıkadı.

YENİ TANIMALAR VE AVRUPA’DA KIRILMA
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman’ın başlattığı süreç, Türkiye ve İrlanda’nın liderliğinde hız kazandı. Fransa ve İngiltere’nin de aralarında bulunduğu 10 ülke Filistin’i tanıyacağını açıkladı. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, İsrail’in Gazze saldırılarını durdurmaması üzerine bu adımı atacaklarını duyurdu. Kanada, Avustralya, Belçika, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Andorra ve San Marino’nun da Filistin’i tanıması bekleniyor. Böylece BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri arasında Filistin’i tanımayan tek ülke ABD kalacak.

AB İÇİNDEKİ DENGELER VE TEPKİLER
Son bir yılda Norveç, İspanya, Slovenya ve İrlanda gibi Avrupa ülkeleri Filistin’i tanıdı. Almanya, Hollanda, Avusturya, Macaristan ve İtalya hâlen tanımayan ülkeler arasında yer alıyor. Avrupa Birliği, İsrail’in durmayan saldırıları nedeniyle İsrail ile serbest ticareti askıya alma ve bazı İsrailli bakanlara Schengen yasağı getirme gibi yaptırımlar uyguladı.

FİLİSTİN’İN TANIYAMADIĞI ÜLKELER VE İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM
Filistin’i hâlâ tanımayan ülkeler arasında ABD, Almanya, Japonya, Güney Kore, Hollanda, İtalya ve Yunanistan gibi ülkeler bulunuyor. İki devletli çözüm, başkenti Doğu Kudüs olan bir Filistin devleti kurulmasını ve sınırların 1967 öncesi sınırlara yakın olmasını öngörüyor. İsrail Başbakanı Netanyahu ise Filistin devleti kurulmayacağını açıklayarak, yeni yerleşim projeleriyle Batı Şeria’yı bölmeyi sürdürüyor.

TÜRKİYE’NİN ROLÜ VE DİPLOMATİK GİRİŞİMLER
Türkiye, İrlanda ile birlikte “İki Devletli Çözümün Korunması” başlıklı çalışma grubunun liderliğini üstlenerek diplomatik girişimlere öncülük etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM Genel Kurulu öncesi “Filistin’in sesi olacağız” açıklamasıyla Türkiye’nin kararlı tutumunu vurguladı.

ABD VE İSRAİL’İN ARTAN YALNIZLIĞI
ABD, BM Güvenlik Konseyi’nde Gazze’de kalıcı ateşkes çağrısını veto ederek yalnız kaldı. Washington yönetimi, Filistin’in tanınmasının Hamas’ı cesaretlendireceğini savunurken, dünya kamuoyunun büyük bölümü bu argümanı desteklemiyor. Filistin’in tanınmasını “teröre hizmet” olarak nitelendiren İsrail’in yeni yerleşim politikaları, uluslararası arenada tepki çekmeye devam ediyor. Bu gelişmeler, İsrail ve ABD’nin diplomatik yalnızlığının derinleştiğini gösteriyor.