DOĞUM İZİNLERİNDE YENİ DÖNEM KAPIDA: SÜRELER UZATILACAK

Hükümet, 2025’in “Aile Yılı” ilan edilmesinin ardından çalışan anne ve babaların izin haklarında önemli değişiklikler içeren yeni bir düzenleme için harekete geçti. Doğum izinlerinin artırılması planlanırken, mevcut 16 haftalık annelik izninin 20 haftaya çıkarılması, babalık izninin ise 5 günden 10 güne yükseltilmesi gündemde.

ANNELİK İZNİ 20 HAFTAYA ÇIKABİLİR

Mevcut uygulamada kadın çalışanlara doğum öncesi 8 hafta ve doğum sonrası 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık ücretli doğum izni tanınıyor. Yeni yasal düzenleme ile bu sürenin 4 hafta daha uzatılması planlanıyor. Böylece anneler toplamda 20 haftalık ücretli izin hakkına sahip olacak.

Bakanlık kaynakları, bu değişikliğin yalnızca doğum yapan kadınların değil, iş hayatına ara vermek zorunda kalan tüm ebeveynlerin lehine olacağını belirtiyor.

BABALIK İZNİ 10 GÜNE UZATILIYOR

Yeni düzenleme sadece anneleri değil, babaları da kapsayacak. Özel sektörde ve kamuda halihazırda 5 gün olan babalık izni süresinin 10 güne çıkarılması planlanıyor. Böylece babaların da doğum sonrası süreçte çocuk bakımına daha aktif katılımı hedefleniyor.

Anne ve babalar, mevcut 8 haftalık doğum sonrası iznin yetersiz olduğunu sık sık dile getiriyor. Bu yeni adımın ailelerin erken çocukluk döneminde birlikte vakit geçirebilmesi açısından önemli bir iyileşme sağlaması bekleniyor.

YASAL ÇERÇEVE VE MEVCUT DURUM

4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. maddesine göre, kadın işçiler için ücretli analık hali izni doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta olarak uygulanıyor.
Ayrıca özel sektördeki kadın çalışanlar, ücretli iznin bitiminden sonra 6 aya kadar ücretsiz doğum izni kullanabiliyor. Çocuk bir yaşına gelene kadar her gün 1,5 saatlik emzirme izni hakkı da mevcut ve bu süre çalışma süresinden sayılıyor.

Erkek çalışanlarda ise özel sektörde babalık izni 5 gün ücretli olarak verilirken, kamu çalışanlarında bu süre 10 gün. Yeni düzenleme ile bu farkın ortadan kalkması amaçlanıyor.

DOĞUM ORANLARINDA DÜŞÜŞ STRATEJİK HAMLEYİ TETİKLEDİ

Türkiye’de doğurganlık oranı uzun süredir yenilenme seviyesinin altında seyrediyor. 2024 verilerine göre kadın başına doğurganlık oranı 1,51’e kadar gerilerken, bu oran nüfusun doğal yenilenme düzeyi olan 2,10’un oldukça altında bulunuyor.

Aynı zamanda kadınların iş gücüne katılım oranı OECD ortalamasının gerisinde kalmaya devam ediyor. Çocuk bakımının büyük ölçüde kadınların sorumluluğuna yüklenmesi, birçok annenin iş hayatına ara vermesine hatta tamamen çekilmesine neden oluyor.

Uzmanlar, doğum ve ebeveyn izinlerinin güçlendirilmesinin yalnızca bir sosyal hak değil, aynı zamanda ekonomik ve demografik sürdürülebilirlik açısından da stratejik bir adım olduğunu vurguluyor.