IRAK İLE TÜRKİYE ARASINDA TARİHİ ‘SU’ ANLAŞMASI İMZALANDI

Türkiye ile Irak arasında 20 yılı aşkın süredir çözülemeyen su paylaşımı sorunu, Bağdat’ta imzalanan yeni anlaşmayla resmen sona erdi. Fırat ve Dicle nehirlerinin yönetiminde ortak mekanizma öngören anlaşma, iki ülke ilişkilerinde “dönüm noktası” olarak nitelendirildi.

20 YILDIR SÜREN KRİZ RESMEN BİTTİ

2000’li yılların başından beri devam eden su anlaşmazlığı, Irak’ın Türkiye’ye yönelik “barajlar nedeniyle su akışının azaltıldığı” iddiaları ve Ankara’nın “Irak’a taahhüt edilen miktarın üzerinde su bırakıyoruz” açıklamalarıyla sık sık gerilim konusu olmuştu. Bağdat’ta imzalanan “Su Alanında İşbirliği Mekanizması Belgesi” ile bu kriz resmen aşıldı ve iki ülke yeni bir diplomatik döneme geçti.

HIZLI UYARLAMALI ORTAK YÖNETİM SİSTEMİ

Anlaşma, Fırat ve Dicle üzerindeki suyun paylaşımı ve yönetimi için ortak bir teknik komisyon kurulmasını içeriyor. Buna göre;

• Su akışları düzenli veri paylaşımıyla iki ülke tarafından ortak takip edilecek
• Türkiye, Irak’ın su altyapısındaki modernizasyon projelerinde teknik rol üstlenecek
• Türk firmaları, sulama ve arıtma tesislerinin yenilenmesinde aktif görev alacak

Proje finansmanı ise Irak’ın petrol gelirine dayalı kaynaklarla sağlanacak.

HAKAN FİDAN: “TARİHİ VE TÜRÜNÜN İLK ÖRNEĞİ”

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, imza töreninde yaptığı açıklamada anlaşmayı “önemli, tarihi ve türünün ilk örneği” sözleriyle tanımladı. Fidan, 2,5 yıl önce başlatılan çalışmalarda iki aşamalı yol haritası izlendiğini açıkladı:

1. Suyun ortak yönetimi için teknik mekanizma kurulması
2. Irak’taki su altyapısının Türkiye’nin katkısıyla rehabilite edilmesi

Fidan, “Bu anlaşma kağıt üzerindeki bir mutabakat değil, uygulanabilir ve sürdürülebilir bir modeldir.” dedi.

İLK KEZ RESMİ ŞEKİLDE SU İŞ BİRLİĞİ

Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin ise anlaşmayı “Türkiye-Irak ilişkilerinde bir ilk” olarak nitelendirdi. Hüseyin, ticaret, enerji ve güvenlik alanlarındaki iş birliğine şimdi su yönetiminin de eklendiğini belirtti.

İKLİM KRİZİ VE KURAKLIK FAKTÖRÜ

Birleşmiş Milletler raporlarına göre Irak, iklim değişikliğine karşı en savunmasız ülkelerden biri olarak tanımlanıyor. Tigris ve Fırat’ta su seviyeleri son 80 yılın en düşük seviyelerine gerilemiş durumda. Yeni anlaşmanın en kritik yönü, sadece su akışına değil “suyun verimli kullanımına” da odaklanması.

TÜRKMEN DİPLOMASİSİ KÖPRÜ OLDU

Süreçte Irak Türkmen Cephesi’nin rolü dikkat çekti. Türkmen lider Muhammet Seman Ağa’nın iki ülke arasında yürüttüğü temaslar, anlaşma zeminini güçlendiren unsurlardan biri olarak aktarıldı.

TÜRKİYE’NİN SU BIRAKIMI RESMİ RAKAMLARLA PAYLAŞILDI

Türk yetkililere göre Temmuz 2025’te saniyede 654 metreküp, ağustosta 571 metreküp su bırakıldı. Ankara, “sınıraşan suların adil ve akılcı paylaşımı” prensibine bağlılığını yineledi.