Gebelik süresince deride bazı değişiklikler kaçınılmaz olarak ortaya çıkmaktadır. Bu değişiklikler her gebede normal olarak ortaya çıkan değişikliklerin yanında, gebelikle hiçbir ilişkisi olmayan bazı deri hastalıkları ve spesifik olarak gebelikle ilişkili deri hastalıkları şeklinde olabilmektedir.
Gebelik, belirgin ve karmaşık fizyolojik değişikliklerin yaşandığı bir süreçtir. Bu değişikliklerin en başında da hormonal değişim gelmektedir. Gebelik süresince en başta östrojen ve progesteron hormonları yükselir. Bunları kortizon ve tiroid hormonlarının yükselmeleri takip eder. Bunların arması bazal metabolizmanın artmasına sebep olur.
Gebelikte görülen endokrin değişikliklere paralel olarak deride; ter ve yağ bezleri büyür ve salgıları artar. Aynı zamanda deride damarsal yapılar genişler ve yeni kılcal damar oluşmasına neden olur.
Özellikle bacak bölgesindeki toplar damarlarda genişleme, balonlaşma ( varis ) ve yeni ince damarlar oluşması ortaya çıkar.
Gebeliğin son 4-5 ayında özellikle karın, bacaklar, göğüs ve kolların iç yüzlerinde, derideki aşırı gerilmeye bağlı deri çatlakları ortaya çıkar. Bu derideki nem, yağ oranına, alınan kiloya bağlı olarak az veya çok olmaktadır.
Gebelik döneminde en sık görülen bir diğer farklılık ise, derideki renk değişimleridir. Bu değişim kişiden kişiye değişmekle birlikte ortalama %90 oranındadır. En sık yüzde gebelik lekesi, melazma olarak adlandırılan yanak ve alın da koyu renkli lekelerdir. Gebelikte önceden var olan lekeler, benler ve çillerin renklerinde de bir koyulaşmada görülür.
Gebelikte sıklıkla erken dönemlerde başlayan hafif veya orta derecede bir tüylenme görülür. Saçlarda ise dökülme de artma, saclarda incelme ortaya çıkar. Bu saç kayıpları gebelikten sonra da yaklaşık 6 ay kadar devam edebilir.
Tırnaklarda ise kuruma, çabuk kırılma ve beyaz lekeler ortaya çıkabilir.
Yine çok sık olmasa da hemoroid ( Basur ), bacaklarda küçük deri içi kanamalar, el ve ayakta aşırı terlemeler, yüzde yağlanmaya bağlı sivilceler oluşabilir.
Yukarıda bahsedilenler normal deri değişimleri kabul edilir. Bunların dışında Gebelikte bazı deri hastalıkları da ortaya çıkabilir veya var olan hastalıkların şiddetinde artış görülebilir. Deride kaşıntı ve kızarma ile seyreden gebelik kaşıntısı en başta gelendir. Genellikle gebeliğin son 3-4 ayında ortaya çıkar ve doğumdan sonra kaybolur. Sebebi hormonal değişim olduğu düşünülmektedir. Bazen o kadar şiddetli olur ki o dönemlerde ilaç tedavisi kullanmak zorunda kalınabilir. Yine hastada var olan bir ekzema ( atopik ekzema ) gebelik süresince şiddeti artabilir. Sedef hastalığında ( psoriasis ) ise bir azalma görülebilir. Kronik ürtikerde ise hastalığın şiddetinde artış olabilir.
Bu olumsuz durumları azaltmak için ise yapılacak ve dikkat edilmesi gereken durumlar vardır. Bunların başında; Gebelik süresince maksimum alınması gereken kilonun üzerine çıkmamak ve ideal beslenme gelmektedir. Deri çatlaklarını azaltmak için günlük nemlendirici ve banyo yağları kullanmak faydalı olacaktır. Yüzdeki leke oluşumunu azaltmak için ise güneşten uzak durmak ve güneş koruyucu kremler ve şapkalarkullanmak faydalı olacaktır.
Cildinizi dermatoloğunuza emanet edin.Dr. Ahmet AKDAŞ
Cilt Hastalıkları Uzmanı