Sizlere bugün bir kitap tavsiyesiyle geldim: Yalın Alpay’ın Öteki ve Ben adlı eseri. 
Bazı kitaplar vardır, okuduğunuzda kendinizi bir aynanın karşısında bulursunuz; bazıları ise o aynayı kırar, parçalarını elinize tutuşturur ve “Hadi bakalım, kendini yeniden tanımla” der. İşte Yalın Alpay’ın Öteki ve Ben adlı kitabı, tam da bu ikinci türden. Hem sizi size anlatıyor hem de size yabancı olan her şeyi, aslında ne kadar tanıdık olduğunu fark ettiriyor.

Önce şu soruyu bir kenara yazalım: Öteki kimdir? Çocukken oyunlara dahil etmediğimiz komşu çocuğu mu? Fikirlerini beğenmediğimiz ama inatla tartıştığımız meslektaş mı? Yoksa “bizden olmayan” herkes mi? Kitap, “öteki” kavramını sorgularken aslında hepimizin içinde saklanan o küçük ötekileştiriciyi de gözler önüne seriyor. Daha kitabın başında şu cümleyle tokat yemiş gibi hissettim:
“Öteki, ben olmadan yaşayabilir; ama ben, öteki olmadan kendimi tanıyamam.”

Yalın Alpay’ın yaklaşımı, farklılıkların çatışma nedeni değil, zenginleşme fırsatı olduğuna dair bize umut dolu bir pencere açıyor. Alpay, ötekileştirmenin insanlık tarihi kadar eski olduğunu anlatırken, sanki kulağımıza eğilip şöyle diyor: “Merak etme, yalnız değilsin. Ama bu yalnızlık, kendi ellerinle yarattığın bir şey.” Çünkü biz, farklılıklarla karşılaştığımızda kabuğumuza çekilmeyi seçen bir türüz. Tanımaktan korkarız, anlamaya üşeniriz. Oysa biraz emek, biraz cesaretle “biz” ve “onlar” ayrımını dönüştürmek mümkün.

Kitap boyunca sık sık düşündüm: Neden hep bir “biz” yaratma çabasındayız? Neden kendimizi, bir başkasının dışlanması pahasına tanımlıyoruz? Alpay’ın bu sorulara verdiği yanıtlar, sadece bireysel değil, toplumsal düzeyde de önemli. Bugün Türkiye’nin içinde bulunduğu toplumsal kutuplaşmayı anlamak için de kitabın sunduğu ipuçları çok değerli. Hepimizin yakından hissettiği o “biz” ve “onlar” ayrışması, ötekileştirme ya da birbirimizi anlamakta zorlanma durumları…

Bir ara kendi kendime sordum: Biz gerçekten birbirimizi anlamaya mı çalışıyoruz, yoksa hep bir savaş kazanmaya mı odaklanıyoruz? Kitap, bu soruya yanıt bulmak için empati kurmanın, ötekiyle yüzleşmenin ve en önemlisi, dinlemenin gerekliliğini öyle güzel anlatıyor ki…

“Ben kimim?” sorusu, “Öteki kim?” sorusuyla yan yana durmadıkça cevabını bulamaz. Belki de hepimiz bu soruları birlikte sormayı öğrenmeliyiz. Eğer farklılıkları zenginlik olarak görebileceğiniz bir pencereden bakmak isterseniz, Öteki ve Ben tam da aradığınız kitap. Emin olun, son sayfayı çevirdiğinizde, hem kendinizi hem de çevrenizi daha farklı göreceksiniz.

Hadi, biraz cesaret! Farklılıkların rengârenk paletine bir fırça darbesi de siz vurun. Kim bilir, belki de öteki dediğiniz, tam da sizsiniz.